Depopulacja Litwy (Lietuvos depopuliacija)

Wprowadzenie

Chrześcijaństwo na teren obecnej Litwy docierało od strony Prus, Rusi i Polski. Chrzest Jagiełły w 1386 r. otworzył nowe możliwości rozwojowe nowego państwa. Na chrzcie przyjął imię Władysław. W 1387 r. utworzono diecezje wileńską. W 1569 r. aktem unii lubelskiej powołano do życia jedno państwo polsko-litewskie. Od XVI stulecia na teren Litwy zaczęły docierać idee protestanckie. Osłabiona Rzeczpospolita Obojga Narodów w XVIII stuleciu przestała istnieć. W 1918 r. Litwa odzyskała swa niepodległość. Przez długie lata Litwini byli pod okupacja sowiecką. W 1990 r. Litwa ogłosiła deklaracje niepodległości.

Idee antynatalistyczne na ziemi litewskie docierały od początku XX stulecia. W ramach Kraju Rad, idee wolteriańskie przenikały do wszystkich dziedzin życia społecznego. Aborcja i antykoncepcja dokonały największego spustoszenia w populacji Litwy.

Zmiany demograficzne mieszkańców Litwy na tle populacji ogólnoświatowej

W roku 1900 udział procentowy ludności litewskiej w populacji ogólnoświatowej wynosił 0,11%. W ciągu kolejnych 50 lat udział procentowy jej ludności do populacji ogólnoświatowej zmalał o 0,01%. Od roku 1950 z każdym następnym rokiem ten udział w populacji ogólnoświatowej jeszcze szybciej malał.

W ciągu siedemdziesięciu lat udział ludności mieszkającej w granicach państwa litewskiego w stosunku do populacji ogólnoświatowej spadł prawie czterokrotnie.

Udział mieszkańców Litwy w populacji ogólnoświatowej w latach 1900-2020

Źródło: Zob. World · Population 1800-2100, http://population.city/world/, (dostęp: 14 .01. 2024 r.); zob. Demografia Litwy, https://en.wikipedia.org/wiki/Demographics_of_Lithuania#Fertility, (dostęp: 26 .01. 2024 r.); zob. Lithuania · Population 1950-2100, http://population.city/lithuania/, (dostęp: 24 .01. 2024 r.)

Wykres udziału procentowego mieszkańców Litwy w populacji ogólnoświatowej w latach 1900-2020

Pierwsza połowa XX stulecia charakteryzowała się dość dużą stabilnością populacji litewskiej w stosunku do populacji ogólnoświatowej. Dopiero druga połowa XX stulecia zachwiała stabilnością populacji Litwinów. By lepiej zrozumieć proces destabilizacji demograficznej Litwinów, spójrzmy na wskaźniki dzietności.

Na początku XIX stulecia na kobietę wieku rozrodczym na Liwie przypadało prawie sześcioro dzieci. Jednak z każda dekadą wskaźniki dzietności malały. W ciągu XIX stulecia pomniejszyły się o 0,8 punktu. Gwałtowny spadek zauważamy w XX stuleciu. W ciągu tego czasu wskaźniki dzietności pomniejszyły się o 3,65 punktu. Pod koniec lat siedemdziesiątych XX w. skończyła się zastępowalność pokoleniowa Litwinów. Wskaźniki dzietności w 1978 r. spadły do poziomu 2,08. Rodziło się nieco ponad dwoje dzieci na kobietę w wieku rozrodczym. Od 1994 r. więcej osób umiera niż się rodzi¹.

Idee antynatalistyczne

Litwa odzyskała niepodległość w 1918 r. Radość była ogromna wśród Litwinów, którzy oczekiwali na rozwój swej ojczyzny na wielu obszar. Jednak bardzo szybko pojawili się na terenie Litwy ideolodzy propagujący idee cywilizacji śmierci. Propaganda prowadzona była przez socjalistów, którzy wspierali działania rewolucjonistów komunistycznych w ZSRR. Skrajne feministki propagowały zmniejszenie dzieci w rodzinach. Idee sączone poprzez prasę socjalistyczną i propagandę szeptaną przynosiły owoce.

Aborcja

Na Litwie przez stulecia kobieta w stanie błogosławionym był szanowana, a dziecko w łonie matki było błogosławieństwem Bożym. Idee wolteriańskie na terem Litwy docierały już w XIX stuleciu. Propagowano rozwody, związki cywilne a w późniejszym czasie środki niszczące życie albo niedopuszczające do jego powstania. Należy przypuszczać, że już w okresie wojennym pojawili się ideolodzy propagujący pomniejszenie dzieci w rodzinach. Idee te propagowano m. in. w prasie socjalistycznej, która docierała przede wszystkim do klasy robotniczej. Propagowano idee regulacji poczęć czy świadome macierzyństwo, m in. poprzez aborcję.

Przed II wojną światową w granicach Litwy pozbawiono życia około 600 tys. dzieci nienarodzonych. Według Roberta Johnstona w latach 1955-2022 na Litwie zabito około 1,9 mln dzieci nienarodzonych². Największą liczbę aborcji na Litwie dokonano w latach 1988-1992, w ciągu pięciu lat zabito 242 977 dzieci nienarodzone a urodziło się 279 013 żywych dzieci³. W kolejnych dekadach liczba dzieci nienarodzonych malała. W połowie pierwszej dekady XXI stulecia liczba aborcji w ciągu roku spadła poniżej 10 tysięcy, w 2022 r. dokonano 2705 zabójstw na nienarodzonych dzieciach⁴. Populacja Litwy poprzez aborcje pomniejszyła się o około 2 mln osób.

W latach 1955 – 2022 urodziło się 3 039 846 żywych dzieci, a w tym samym czasie abortowano 1 905 961 osób⁵. Gdyby nie zabito nienarodzonych dzieci, na Litwie w tym czasie mogło się urodzić 4 945 807 osób. Niestety idee cywilizacji śmierci nie pozwoliły na przyjście ponad 1,9 mln osób.

Urodzenia żywych dzieci i abortowanych na Litwie w latach 1955-2022 ( milionach)

Z początkiem 2023 r. na Litwie zalegalizowano aborcje farmakologiczną. Niewiasta w stanie błogosławionym, po wcześniejszych badaniach lekarskich, może zabić własne dziecko do 9 tygodnia za pomocą tabletek. Litewskie Ministerstwo Zdrowia informowało, że „”Doświadczenia innych krajów dowodzą, że kobiety częściej decydują się na farmakologiczne przerywanie ciąży niż na chirurgiczne. Spodziewamy się, że podobne tendencje będą również w Litwie”⁶. Aborcja pomniejszyła populacje Litwy o około 2,5 mln osób.

Antykoncepcja

Do 1990 r. na Litwie obowiązywało prawo Związku Radzieckiego. W Kraju Rad środki antykoncepcyjne stosowano od rewolucji bolszewickiej, choć nie były one aż tak popularne w pierwszych dekadach istnienia ZSRR⁷. W latach sześćdziesiątych XX w. docierały tu środki antykoncepcyjne z zagranicy, przede wszystkim z Polski. Rewolucja antykoncepcyjna na Litwie rozpoczęła się dopiero w latach 90. wieku XX.

Międzynarodowe organizacje feministyczne ubolewają, że na Litwie stosowanie środków antykoncepcyjnych jest niskie. Jedynie 33,2% osób w wieku rozrodczym stosuje środki antykoncepcyjne. Niskie wskaźniki stosowania antykoncepcji, według skrajnych feministek, wynika z ograniczonej dostępności.

Nadal aborcja na Litwie jest powszechna, przez wiele osób jest traktowana jako metoda antykoncepcji⁸.

Emigracja zarobkowa i naturalna

W 1990 r. Litwę zamieszkiwało około 3,7 mln osób, w 2023 r. liczba mieszkańców spadła do 2,86 mln, co stanowiło ubytek ludnościowy o 22,7%. Od 1990 r. liczba mieszkańców pomniejszyła się o około 851 tys. osób. Z powodu emigracji zarobkowej Litwę w tym czasie opuściło około 587 tys. osób. Z powodu przyczyn naturalnych, więcej osób umierało niż rodziło się, na Liwie populacja pomniejszyła się o około 264 tys⁹.

Ofiary II wojny światowej

W wyniku działań wojennych w czasie II wojny światowej populacja litewska pomniejszyła się o 375 tys. osób¹⁰.

Grupy narodowościowe na Litwie

Według Spisu Powszechnego w 2021 r. na Litwie mieszkało 2,37 mln Litwinów (84,6%), Polaków 183 tys. (6,3%), Rosjan 141 tys. (5%), i Białorusinów 28,1 tys. co stanowiło (1%). Inne grupy narodowościowe nie przekraczały jednego procenta ogółu mieszkańców¹¹.

Prognozowana liczba mieszkańców Litwy bez turbulencji dziejowych

A zatem, jaka byłaby liczba ludności Litwy bez turbulencji dziejowych, gdyby zachowano płodność z początków XX stulecia? Poszukajmy na to pytanie odpowiedzi. Z obliczeń prowadzonych na przykładzie Polski udało się nam ustalić, że populacja ludzkości na świecie w 2020 r., bez turbulencji dziejowych, liczyłaby około 13,55 mld¹². W roku 1900 udział mieszkańców Litwy w populacji ogólnoświatowej wynosił 0,11%. A zatem, gdyby ten udział się utrzymał na podobnym poziomie przez ponad 100 lat, mieszkańcy Litwy w 2020 r. liczyliby około 14,9 mln. Na jeden kilometr kwadratowy przypadałyby w 2020 r. nieco ponad 228 osób. Nieco mniej niż Niemczech, w których na jeden km² w 2022 r. przypadało 236 osób¹³. Przy swoich możliwościach Litwa byłaby w stanie wszystkich zatrudnić, wyżywić i nie szukać rąk do pracy poza granicami. Społeczeństwo byłoby młode, z niską średnią wieku, a tak jest społeczeństwem z ogromnym procentem w wieku poprodukcyjnym (powyżej 20,45%)¹⁴, a średnia wieku w 2022 r. liczyła 43 lata¹⁵.

Główne przyczyny depopulacji

Jakie były główne przyczyny depopulacji Litwy? Aborcja dokonała pomniejszenia populacji o około 2,5 mln, inne zdarzenia losowe to deprawacja dzieci i młodzieży. Życie ludzkie nie przebiega z dokładnością matematyczną, przysparza różnych perypetii, z tej liczby możemy odliczyć co najmniej 0,525 mln dzieci, które nie ujrzały światła dziennego m. in. przez poronienie czy inne zdarzenia losowe. Ponadto II wojna światowa pomniejszyła populacje Litwy o 375 tys. osób, emigracja o prawie 600 tys. osób, przede wszystkim młodych. Łącznie Litwini w wyniku tych zdarzeń dziejowych stracili 3,46 mln, z obecnymi mieszkańcami byłoby w granicach państwa litewskiego 6,8 mln osób. Do 14,9 mln brakuje 8,1 mln osób. A zatem rodzi się pytanie, cóż się stało z tą grupą osób? Wprowadzone do sprzedaży środki antykoncepcyjne na Litwie spowodowały zniszczenie początkującego życia ludzkiego albo nie dopuściły do jego powstania. A zatem w wyniku antykoncepcji ubyło Litwinów w liczbie około 8,1 mln. Antykoncepcja jest główną przyczyną depopulacji Litwy¹⁶. Przyczyniła się do pomniejszenia dzieci w rodzinach do poziomu poniżej zastępowalności pokoleniowej. Litwini w ciągu 100 lat wyzbyli się poprzez aborcję i antykoncepcję co najmniej 10,6 mln osób.

Główne czynniki depopulacji i mieszkańcy Litwy w 2020 r. (w milionach)

Źródło: Obliczenia własne

Podsumowanie

W 2020 r. Litwa liczyła około 2,8 mln mieszkańców. Gdyby w ostatnich ponad stu dwudziestu lat idee wolteriańskie nie dotarły na teren Litwy, gdyby nie było wojen i rewolucji, Litwa liczyłaby w 2020 r. około 14,9 mln osób. Ale tak nie jest. Głównymi czynnikami depopulacji Litwy była antykoncepcja, aborcja, II wojna światowa i emigracja. Największego spustoszenia dokonała antykoncepcja, pomniejszyła populację o 8,1 mln osób, aborcja o 2,5 mln, emigracja o około 600 tys., a II wojna światowa o 375 tys.

Ks. K. Bielawny

Przypisy:

1 Zob. Demographics of Lithuania, https://en.wikipedia.org/wiki/Demographics_of_Lithuania, (dostęp: 27 .01. 2024 r.)

2 Zob. Historical abortion statistics, Lithuania compiled by Wm. Robert Johnston last updated 29 July 2023, https://www.johnstonsarchive.net/policy/abortion/ab-lithuania.html, (dostęp: 03. 02. 2024 r.)

3 Ibidem

4 Ibidem.

5 Obliczenia na podstawie Demographics of Lithuania, https://en.wikipedia.org/wiki/Demographics_of_Lithuania, (dostęp: 27 .01. 2024 r.)

6 Zob. P. Dazeley, G. Images, Litwa legalizuje aborcję farmakologiczną, ale lekarze mogą odmówić wydania recepty, https://noizz.pl/spoleczenstwo/litwa-legalizuje-aborcje-farmakologiczna-ale-lekarze-moga-odmowic-wydania-recepty/s35ns1s, (dostęp: 09. 04. 2024 r.)

7 Zob. B. S. Mazzetti, „Repackaging the Patriarchy”: A Comparative Analysis Between Soviet and Contemporary Russian Reproductive Health Policies and Ideologies, Nev York 2015, s. 38-49.

8 Federation for Women and Family Planning, Accessibility of SRHR in the EU, https://www.europarl.europa.eu/cmsdata/193491/20130131ATT60155EN-original.pdf, (dostęp: 09. 04. 2024 r.)

9 Migration in numbers, https://123.emn.lt/en/#emigration (dostęp: 09. 04. 2024 r.)

10 Szacunkowa liczba ofiar w republikach Związku Radzieckiego, https://pl.wikipedia.org/wiki/Ofiary_II_wojny_%C5%9Bwiatowej (dostęp: 09 .04. 2024 r.)

11 Ludność Litwy według grup etnicznych 1959–2021, https://en.wikipedia.org/wiki/Demographics_of_Lithuania (dostęp: 10 .04. 2024 r.)

12 Zob. K. Bielawny, Dramat depopulacji, „Nasz Dziennik” 2021, nr 188, z 16 VIII.

13 Zob. Niemcy, https://pl.wikipedia.org/wiki/Niemcy (dostęp: 11 .04. 2024 r.)

14 Zob. Demographics of Lithuania, https://en.wikipedia.org/wiki/Demographics_of_Lithuania (dostęp: 11 .04. 2024 r.)

15 Zob. Populacja Litwy, https://www.populationof.net/pl/lithuania/ (dostęp: 12 .04. 2024 r.)

16 Na temat działania środków antykoncepcyjnych i aborcji odnajdujemy dość sporo informacji w brytyjskim tygodniku medycznym „The Lancet”, wydawanym od 1823 r. Od wielu lat pismo stało się platformą intensywnej propagandy cywilizacji śmierci, z której korzysta Instytut Guttmachera propagujący środki antykoncepcyjne i aborcję jako dobrodziejstwo ludzkości. Naukowcy z rożnych stron świata publikują swe badania, posługując się nowomową, używając pojęć kluczy: regulacja urodzeń, świadome macierzyństwo, planowanie rodziny, zdrowie reprodukcyjne czy płeć kulturowa. Wspierają i uzasadniają działania środowisk aborcyjnych. Zob. J. Bearak, A. Popinchalk, B. Ganatra, A-B. Moller, Ö. Tunçalp, C. Beavin, L. Kwok, L. Alkema, Unintended pregnancy and abortion by income, region, and the legal status of abortion: estimates from a comprehensive model for 1990–2019, The Lancet 2020, t. 8, s. E1152-E1161; Zob. J. Cleland, A. Conde-Agudelo, H. Peterson, J. Ross, A. Tsui, Contraception and health, The Lancer 2012, t. 380, s. 149-156.

Views: 43